ساپورت تاسیسات
ساپورت های تاسیساتی، نگه دارنده های کمکی هستند که در اغلب پروژه های صنعتی به کار رفته و قرایند نصب و اتصال تاسیسات را سریع تر و آسان تر می کنند. علاوه بر این، طراحی ساپورت تاسیساتی باید به گونه ای انجام شود که علاوه بر تحمل بارهای وارده، بهبود کارایی، ایمنی و طول عمر تجهیزات را تضمین کند.
در ادامه، انواع ساپورت تاسیسات را بر اساس نوع ساخت و کاربرد آن معرفی کرده و طراحی این نگه دارنده ها را نیز شرح خواهیم داد.
اهمیت طراحی ساپورت تاسیساتی
طراحی ساپورت تاسیساتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا این تجهیزات نقش کلیدی در نگهداری و تثبیت ابزار مختلف در پروژه های تاسیساتی و صنعتی ایفا می کنند. همچنین طراحی مناسب ساپورت ها می تواند به بهبود کارایی، ایمنی و طول عمر تاسیسات کمک کند. در زیر به مراحل و نکات مهم در طراحی ساپورت تاسیساتی اشاره می کنیم:
ارزیابی نیازها و شرایط محیطی
- تحلیل شرایط محیطی مانند دما، رطوبت، مواد شیمیایی و عوامل خورنده.
- بررسی بارهای وارد بر ساپورت، شامل وزن تجهیزات، نیروهای مکانیکی و ارتعاشات.
انتخاب مواد مناسب
- انتخاب مواد با مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ زدگی.
- استفاده از مواد سبک ولی مقاوم برای کاهش وزن کلی تاسیسات.
طراحی ساختار ساپورت
- در نظر گرفتن نقاط اتصال و نحوه نصب ساپورت به سازه اصلی.
- طراحی ساپورت ها به صورت مدولار برای سهولت در نصب و تعویض قطعات.
- طراحی ساپورت ها به گونه ای که بتوانند بارهای وارده را به خوبی تحمل کنند.
انعطاف پذیری و قابلیت تنظیم
- استفاده از اتصالات قابل تنظیم برای تطبیق با تغییرات احتمالی در تاسیسات.
- طراحی ساپورت ها به گونه ای که امکان تنظیم و تغییر موقعیت آن ها وجود داشته باشد.
ایمنی و استانداردها
- رعایت استانداردهای ایمنی و مهندسی مربوط به ساپورت های تاسیساتی.
- استفاده از روش های محاسباتی و نرم افزارهای تخصصی برای تحلیل و بررسی مقاومت ساپورت ها.
آزمایش و ارزیابی
- ارزیابی نتایج آزمایش ها و اعمال اصلاحات لازم در طراحی.
- انجام آزمایش های لازم برای بررسی عملکرد و مقاومت ساپورت ها در شرایط واقعی.
مستندات و راهنمایی ها
- تهیه مستندات فنی شامل نقشه ها، مشخصات فنی و راهنمای نصب ساپورت ها.
- آموزش و آگاه سازی تیم نصب و نگهداری در مورد نحوه استفاده و نگهداری از ساپورت ها.
انواع طراحی ساپورت تاسیساتی بر اساس نوع ساخت
ساپورت های تاسیساتی بر اساس نوع ساخت تجهیزات به دو گروه اصلی زیر تقسیم می شوند :
ساپورت های تاسیسات سنتی
ساخت و نصب این نگهدارنده های مکانیکی و الکتریکی به روش سنتی معمولاً با استفاده از اتصال انواع پروفیل ها مانند ناودانی، نبشی و میلگردهای فولادی در کارگاه صورت می گیرد.
این فرآیند شامل مراحل اندازه گیری، برشکاری، جوشکاری، سوراخکاری، رنگ آمیزی و در نهایت نصب است.
این ابزار با استفاده از سازه های فولادی ساختمانی که به عنوان آویز از سقف عمل می کنند، ساخته شده و شامل نبشی، ناودانی، تیرآهن و میلگردها هستند که در محل موردنظر جوشکاری شده و سپس نصب می گردند. علاوه بر این، در ساپورت های سنتی از بست کرپی یا U-Bolt برای نگه داشتن لوله روی ساپورت استفاده می شود.
مدولار
نوع دیگری از نگه دارنده های تاسیسات، ساپورت های مدولار یا پیش ساخته هستند که از پروفیل های گالوانیزه C-Channel یا U-Channel سوراخ دار تشکیل شده اند. در این نوع تجهیزات، برای اتصالات، نیازی به عملیات جوشکاری نیست. به جای آن، در ساپورت های پیش ساخته از رادهای گالوانیزه تمام رزوه برای آویز گرفتن از سقف استفاده می شود.
در این روش جدید، پروفیل هایی با شکل مقطع مناسب جایگزین پروفیل های سنتی شده اند. این اجزا نه تنها سبک تر هستند، بلکه به دلیل وجود سوراخ های لوبیایی و پوشش گالوانیزه، کاملاً آماده نصب می باشند. مزایای طراحی ساپورت تاسیساتی پیش ساخته عبارتند از:
- ظاهر شکیل و زیبا
- سرعت بالا در نصب
- مقاومت در برابر خوردگی
- حذف کامل عملیات جوشکاری
- کاهش خطای انسانی به واسطه کاهش حجم عملیات ساخت
- داشتن اسناد و مشخصات باربری به شکل جداول مشخصات محصول
- به دلیل قابلیت دمونتاژ، امکان اعمال تغییرات در هر مرحله از کار وجود دارد.
انواع طراحی ساپورت تاسیساتی بر اساس نوع کاربرد
ساپورت های تاسیسات بر اساس نوع کاربرد به چهار دسته اصلی تقسیم می شوند: تهویه مطبوع، باربری سبک، باربری متوسط و کاربرد صنعتی. در ادامه هر یک از این دسته ها را معرفی می کنیم.
ساپورت تهویه مطبوع (HVAC System)
این ابزار به تجهیزاتی اطلاق می گردد که برای نصب و پشتیبانی سیستم های تهویه مطبوع استفاده می شوند. این ساپورت ها با توجه به نوع سیستم تهویه، ابعاد و وزن تجهیزات مورد نظر و جزییات اجرایی سیستم کانال انتخاب می شوند. برخی از مزایای آن ها عبارتند از:
- کاهش صدا و لرزش: این ساپورت ها به کاهش صدای معمول حاصل از لرزش کمک می کنند.
- نصب سریع و آسان: به راحتی نصب شده و در صورت بروز مشکل به آسانی تعمیر می شوند.
- ظاهر زیبا و مقاومت در برابر خوردگی: این ابزار علاوه بر داشتن ظاهر زیباتر، در برابر خوردگی نیز مقاوم تر هستند.
- عدم نیاز به سوراخ کاری، جوش یا رنگ: برای نصب این نوع تجهیزات نیازی به عملیات سوراخ کاری، جوشکاری یا رنگ آمیزی نیست.
ساپورت باربری سبک (Light-duty System)
این نوع نگه دارنده ها، برای کاربردهای مختلفی مانند لوله کشی های ساختمانی، کانال کشی، سیم و کابل کشی روی سینی، کانال های تهویه، لوله های انتقال دود، لوله های آتش نشانی، تأسیسات برقی و روشنایی مورد استفاده قرار می گیرند. این ساپورت ها به ویژه برای سیستم های باربری سبک با وزن پایین طراحی شده اند و مقرون به صرفه تر هستند.
از مزایای طراحی ساپورت تاسیساتی سبک می توان به عدم نیاز به عملیات اضافی اشاره کرد؛ زیرا برای نصب این ساپورت ها نیازی به سوراخ کاری، جوشکاری یا رنگ آمیزی نیست. در واقع استفاده از ساپورت های سبک می تواند باعث افزایش کارایی و کاهش هزینه های نصب و نگهداری در سیستم های مختلف تأسیساتی گردد.
ساپورت باربری متوسط (Medium-duty System)
نگهدارنده های متوسط، یکی از انواع پرکاربرد ساپورت های تاسیساتی هستند که برای تحمل بارهای متوسط و نسبتاً سنگین طراحی شده اند. این نوع ساپورت ها در ابتدا برای نصب لوله های آتش نشانی، کانال های انتقال دود و سیستم های تهویه هوا توسعه یافتند و به دلیل نیاز به تحمل بار بالاتر، دارای ضخامت و عرض بیشتری نسبت به ساپورت های سبک هستند.
با گذشت زمان، استفاده از ساپورت های باربری متوسط به سایر کاربردها نیز گسترش یافت. اکنون این تجهیزات در سیستم های مختلفی مانند انتقال آب، سیستم های گرمایشی و سرمایشی و حتی تاسیسات روشنایی و الکتریکی نیز به کار می روند. این نوع ساپورت ها به دلیل ویژگی های زیر محبوبیت بالایی دارند:
قدرت باربری بالا: این ابزار قادر به تحمل بارهای سنگین تری نسبت به ساپورت های سبک هستند.
نصب آسان: همانند ساپورت های سبک، این ابزار نیز نصب آسانی داشته و نیازی به عملیات پیچیده مانند جوشکاری ندارند.
طراحی مقاوم و بادوام: طراحی و ساخت این ساپورت ها به گونه ای است که در برابر فشار و وزن زیاد مقاوم بوده و طول عمر بالایی دارند.
تنوع در کاربرد: به دلیل قابلیت تحمل بار متوسط، این ساپورت ها در طیف وسیعی از کاربردها، از جمله تأسیسات مکانیکی و الکتریکی، استفاده می شوند.
مقاومت در برابر خوردگی: با استفاده از مواد مقاوم در برابر خوردگی، این ساپورت ها در محیط های مختلف به خوبی عمل کرده و طول عمر بیشتری دارند.
ساپورت تاسیسات کاربرد صنعتی (Heavy-duty System)
طراحی ساپورت تاسیساتی صنعتی به گونه ای است که قابلیت تحمل وزن های بسیار بالا و شرایط خاص را دارد. این نوع ابزار از مواد بسیار مقاوم و با کیفیت ساخته شده تا ضریب اطمینان بالاتری را فراهم کنند. در واقع طراحی عرض، طول و ضخامت این نوع تجهیزات به صورتی درنظر گرفته شده تا بتوانند بارهای سنگین را به خوبی تحمل نمایند.
برخی از ویژگی‌ها و کاربردهای ساپورت‌های تاسیساتی صنعتی عبارتند از:
- مقاومت در برابر شرایط سخت: این ساپورت ها به گونه ای طراحی شده اند که در برابر شرایط محیطی سخت، مانند دماهای بالا، فشار زیاد و مواد شیمیایی مقاوم باشند.
- سیستم‌های اتصال سریع: برای افزایش سرعت نصب و کارایی، این ساپورت ها از سیستم های اتصال سریع بهره می برند. این ویژگی باعث می شود که نصب آن ها سریع تر و آسان تر انجام گیرد.
- کاربردهای ویژه: این نوع ساپورت ها به طور گسترده در صنایع پتروشیمی، نیروگاه ها، پالایشگاه ها، موتورخانه ها و دیگر تأسیسات صنعتی که نیاز به تحمل بارهای سنگین دارند، استفاده می شوند.
انواع ساپورت لوله
طراحی ساپورت تاسیساتی پیشرفته یا تکیه گاه پیشرفته، سیستمی است که می تواند بدون نیاز به جوشکاری بارهای سنگین را با بهترین کیفیت تحمل کند. به کارگیری ساپورت های پیش ساخته در بخش های مختلف تأسیسات ساختمان باعث صرفه جویی در هزینه ها و ارائه کار با کیفیت عالی می شود.
ساپورت تاسیسات لوله در سیستم های لوله کشی، برای ایجاد تعادل میان شیرآلات و جلوگیری از لرزش آن ها استفاده می شود. اتصالات فولادی می توانند در اندازه های بزرگ تر توسط ساپورت های لوله پوشش داده شوند. انواع ساپورت لوله شامل:
ساپورت مهره دار و U شکل
این نوع ساپورت ها دارای مهره هایی هستند که امکان تنظیم دقیق و تثبیت لوله را فراهم می کنند. این ویژگی به کاهش لرزش و حرکت لوله کمک می کند. همچنین طراحی ساپورت تاسیساتی U شکل به گونه ای است که لوله را در بر گرفته و محکم نگه می دارند. این ابزار برای نصب لوله های عمودی و افقی توصیه می شود.
ساپورت سنگین برای سیستم های لوله کشی از جنس فولاد
این نوع ساپورت ها برای تحمل بارهای سنگین طراحی شده و از فولاد مقاوم ساخته می شوند. برای استفاده در سیستم های لوله کشی با فشار و دمای بالا، مانند تأسیسات صنعتی و پتروشیمی مناسب هستند.
کلایویز، اسپرنکسر و ساپورت رایزری
کلایویز شامل یک حلقه U شکل با پیچ و مهره برای نگهداری لوله ها بوده و باعث می شود لوله ها آزادانه درون ساپورت حرکت کنند. این امر برای انبساط و انقباض حرارتی مفید است.
اسپرنکسرها نیز برای سیستم های اسپرنکلر (آب پاش) طراحی شده اند و وزن لوله ها و تجهیزات مرتبط با سیستم های اطفاء حریق را به راحتی تحمل می کنند.
همچنین نگه دارنده های رایزری برای نصب لوله های رایزر که به صورت عمودی در ساختمان ها قرار می گیرند، استفاده می شوند. طراحی ساپورت تاسیساتی رایزری به گونه ای است که بتواند وزن لوله های عمودی و فشار سیالات درون آن ها را تحمل کنند.
ساپورت U شکل، پلیمری و فلزی
این ساپورت ها دارای طراحی U شکل هستند که برای نگهداری لوله ها در جهت های مختلف کاربرد دارند. آن ها به سادگی نصب شده و قابلیت تنظیم و تثبیت خوبی دارند و برای استفاده در سیستم های لوله کشی با ابعاد مختلف مناسب هستند.
پشتیبان های لوله پلیمری باید از انعطاف پذیری بالا و جنس مقاوم و با کیفیتی برخوردار باشند. اینگونه ساپورت ها برای پوشش لوله های تک لایه گزینه ی مناسبی هستند. با دوام بودن، این ابزار به خوبی در سیستم های مختلف لوله کشی ساختمان و کاربردهای فضای باز، به‌ویژه در قسمت های کابل کشی، عمل می کنند.
ساپورت های لوله های فلزی نیز از مواد مقاوم و سنگین ساخته شده اند و بهترین انتخاب برای استفاده در سیستم های تأسیسات لوله کشی داخلی ساختمان به شمار می روند. این نوع ساپورت ها از جنس فلزهای چکش خور ساخته شده و توسط بسیاری از پیمانکاران برای نگه داری از لوله های فولادی و اتصالات اطراف آن ها مورد استفاده قرار می گیرند.
مقاومت بالای این ابزار در برابر زنگ زدگی و خوردگی آن ها را برای سیستم های لوله کشی با شرایط سخت، مناسب می کند.
تکیه‌گاه لوله به شکل‌های ثابت و متحرک
انواع دیگری از ساپورت های لوله عبارتند از:
ساپورت ثابت
یکی از انواع نگه دارنده های سیستم های لوله کشی، تکیه گاه و ساپورت لوله به شکل ثابت است که معمولاً به عنوان کفشک یا Shoe شناخته می شود. این نوع ابزار قابلیت تحمل وزن زیادی را دارد و در موارد مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. ساپورت های ثابت لوله معمولاً دارای انواع خطوط عایق دار و خطوط گالوانیزه هستند.
ساپورت متحرک
ساپورت یا تکیه گاه متحرک ترکیبی از ساپورت صلب Guide و یک ساپورت وزنی Shoe است. این نوع ساپورت لوله، علاوه بر تحمل نیروی زیاد وزن، از جا به جایی های مختلف ناشی از شرایط آب و هوایی و پدیده های طبیعی خطرناک جلوگیری می کند.
نکات کلیدی در مورد طراحی ساپورت تاسیساتی
برخی نکات مهم در مورد این سیستم های پشتیبان عبارتند از:
- انتخاب ساپورت براساس شرایط محیطی: ساپورت لوله باید بر اساس شرایط محیطی مورد نظر انتخاب شود تا بتواند نیازهای پیرامونی را به خوبی برآورده سازد.
- استفاده از لفاف خنثی: در صورتی که تکیه گاه یا ساپورت لوله با لوله های غیر متجانس استفاده شود، حتماً باید از یک لفاف خنثی استفاده شده تا خطر خوردگی گالوانیک کاهش یابد.
- استفاده از بهترین عایق‌ها: در طراحی ساپورت تاسیساتی لوله، استفاده از بهترین عایق و ضخامت مناسب آن برای مقابله با دماهای بالا و تقطیر سطحی لوله ها بسیار حائز اهمیت است.
- بررسی سازگاری مواد: لازم است که سیستم های لوله کشی و اتصالات مرتبط با آن از لحاظ سازگاری با یکدیگر بررسی شوند، زیرا انتخاب نادرست مواد غیر همسان می تواند به خوردگی گالوانیک منجر گردد.
- بازبینی منظم: همه تکیه گاه ها باید به شکل تناوبی مورد بازبینی قرار گیرند. این بررسی بستگی به عواملی مانند پیچیدگی سیستم لوله کشی، نوع ساپورت و شرایط محیطی دارد و استفاده از ساپورت مناسب نیاز به بازبینی را کاهش می دهد.
